زمان مطالعه :15 دقیقه
چکیده این مطلب : یکی از نشانههای داشتن اعتماد به نفس این است که در صورت لزوم درخواست دیگران را رد کنید. مهارت نه گفتن ازجمله مهارتهای بسیار پراهمیت است و متأسفانه درصد زیادی از مردم در کل دنیا هرگز این قابلیت را در خود پرورش نمیدهند. در حالی که اگر بدانند مهارت نه گفتن چیست، به افرادی قردرتمند، وقتشناس و موفق تبدیل میشوند.
مهارت "نه" گفتن!
آیا در هنگام "نه" گفتن به دیگران مشکل دارید؟
آیا نمیتوانید بدون احساس گناه به دیگران "نه" بگویید؟
یکی از نشانههای داشتن اعتماد به نفس این است که در صورت لزوم درخواست دیگران را رد کنید. مهارت نه گفتن ازجمله مهارتهای بسیار پراهمیت است و متأسفانه درصد زیادی از مردم در کل دنیا هرگز این قابلیت را در خود پرورش نمیدهند. در حالی که اگر بدانند مهارت نه گفتن چیست، به افرادی قردرتمند، وقتشناس و موفق تبدیل میشوند.
اگر کسی از شما درخواستی داشته باشد و شما با توجه به شرایط و برنامههای خودتان به طرف مقابل بگویید: «نه» یعنی میدانید که مهارت نه گفتن چیست و از آن در مواقع لزوم استفاده میکنید تا مشکلی برای رسیدن به هدفهایتان نداشته باشید. بسیاری از مردم برای «نه گفتن» به دیگران مشکل دارند و نمیتوانند بدون احساس گناه این کار را انجام دهند.
وقتی کسی از آنها خواهشی میکند هرگز او را رد نمیکنند و حتی اگر با دردسر مواجه شوند باز هم آن خدمت را انجام میدهند. اما از آنجایی که هر کاری بهایی دارد بهای پذیرش آن خواهش این است که شخص از برنامه خود عقب میماند و در مدیریت زمان (کلیک کنید)، روزانه خود با مشکلات جدی مواجه میشود. به این ترتیب همواره در انجام امور خودش دچار مشکل میشود و نمیتواند هیچ بهانهای بیاورد زیرا این ضعف خود اوست که نمیداند مهارت نه گفتن چیست.
اگر توان انجام کاری را دارید به این معنا نیست که باید حتماً آن کار را انجام دهید. به طور مثال شما از حیوانات خانگی خوشتان میآید و دوستتان از یک طوطی نگهداری میکند. او در روزهای تعطیل سال که همه در فکر تفریح و استراحت هستند از شما میخواهد که از این طوطی مراقبت کنید تا او با خیال راحت به مسافرت برود. در این حالت اگر این خواهش را بپذیرید، در روزهای تعطیل بهشدت محدود میشوید و نمیتوانید به کارهای دلخواهتان برسید. ولی با نپذیرفتن این خواهش، خود را از محدودیتهای بیمورد رها میکنید.
اما نه گفتن همواره کار راحتی نیست. برای رد درخواست دیگران باید لحن بسیار مؤدبانه داشته باشید و برای نه گفتن با آنها پرخاش نکنید. زیرا هیچ کس از نه شنیدن خوشش نمیآید و اگر لحن مناسبی نداشته باشید در مهارت های برقراری ارتباط خود دچار مشکل میشوید. همچنین تلاش کنید که بعد از استفاده از مهارت نه گفتن دچار عذاب وجدان نشوید. این حق شما است که بدون احساس گناه فعالیتهای دلخواهتان را انتخاب کنید. یادتان باشد که دیگران نباید انتخابهای شما را محدود کنند. در ادامه روشهای تقویت مهارت نه گفتن را بیشتر میآموزیم.
نه گفتن در عین سادگی برای بسیاری از ما کار سختی است. از این رو برای آنکه بهتر دریابید که مهارت نه گفتن چیست برخی از تکنیکهای کاربردی برای تقویت آن را مرور میکنیم. اگر شما نیز ازجمله افرادی هستید که در برابر درخواستهای مکرر دیگران مقاومتی ندارید، این متدها برای شما کاربرد زیادی خواهند داشت.
پیشنهاد ما برای شما: اگر به دنبال تغییر رفتار و عادتهای خود هستید، "دوره عادتهای اتمی" اثر "جیمز کلیر" (کلیک کنید)، که در سایت رویالمایند در اختیار شما قرار داده شده است، را از دست ندهید. در این دورهی شگفتانگیز راههای سادهای به شما آموزش داده خواهند شد، تا روتین روزانهتان را تغییر داده و به موفقیت بیشتری دست پیدا کنید.
1) خود را از قالبهای فرهنگی و اجتماعی خارج کنید.
اولین قدم برای پرورش مهارت نه گفتن باید بازنگری قواعد فرهنگی و اجتماعی حاکم باشد. اول از همه باید بتوانیم کلیشههای حاکم بر جامعه مثل تعارف را مورد بازبینی قرار دهیم و بدانیم که کمک به دیگران به معنی نادیده گرفتن خود و حدومرزهایمان نیست. پس بهتر است به جای دامن زدن به این کلیشهها بر روی حقوق فردی خود تمرکز کنیم.
2) بر روی شناخت خود وقت بگذارید.
به باور من مهمترین رسالت هر فرد در زندگیاش شناخت خود است. اروین یالوم در کتاب «وقتی نیچه گریست» میپرسد: «آیا کاری مقدستر از خودشناسی سراغ دارید؟» من نیز شدیداً با این ایده موافق هستم و باور دارم که کلید شفا و درمان همواره در شناخت از خود نهفته است.
ما باید بتوانیم خود را بشناسیم و بدانیم چه رفتاری را به چه دلیلی انجام میدهیم؛ باید در موقعیتهای مختلف از خود بپرسیم که چرا نمیتوانیم به دیگران نه بگوییم. پاسخ این پرسش دروازههای مهمی را برایمان باز میکند و به ما کمک میکند تا مهارت نه گفتن را در خود پرورش دهیم.
3) بدانید که نمیتوانید همه را راضی نگهدارید.
خیلی اوقات از ترس قضاوت دیگران و در تلاش برای راضی نگه داشتن آنان از نه گفتن میترسیم. با این حال باید بدانیم آنکه در زندگی ما نقش اصلی را بازی میکند خودمان هستیم و نه دیگران. در نهایت این تصمیمات و نظرات و انتخابهای ماست که زندگیمان را میسازند و نه دیگران. از طرف دیگر نیز راضی نگهداشتن همه انسانها هیچگاه ممکن نیست و از محالات است. پس بهتر است به جای تلاش بیهوده برای راضی نگهداشتن دیگران حدومرزهای مشخصی را برای زندگی خود تعیین کنیم و اجازه ندهیم که دیگران زندگی ما را اداره کنند.
4) بدانید که نه گفتن به دیگران حق طبیعی شما است.
خیلی اوقات میترسیم که با نه گفتن به دیگران آنها را ناراحت کنیم. با این حال باید بدانیم که نه گفتن به درخواست دیگران حق طبیعی ما است و به معنی بیارزش شمردن و یا بیعلاقه بودن به دیگران نیست. ما صرفاً یک درخواست را رد میکنیم چرا که میبینم با توجه به شرایط زندگیمان و حد و مرزهایمان توان انجام آن را نداریم. در واقع میتوان دیگران را دوست داشت و محترم شمرد و باز هم به آنها نه گفت.
اگر میخواهید بدانید که چگونه باورها و عواطف شما واقیعت زندگیتان را خلق می کنند، پیشنهاد ما برای شما "دوره ماتریکس الهی" اثر "گرگ بریدن" (کلیک کنید)، میباشد. این دوره، شکافی که میان اسرار دنیای کوانتومی و تجربیات روزمرهی ما وجود دارد، پر میکند.
5) از ترکیب جواب منفی و مثبت برای نه گفتن استفاده کنید.
توضیح دادن علت جواب منفی به شما کمک میکند تا راهحل بهتری پیدا کنید. به عنوان مثال وقتی مدیر یا سرپرست شما میخواهد که در آخر هفته نیز وظایف خود را انجام دهید، ابتدا به او توضیح دهید که تعهداتی را نسبت به خانواده بر عهده دارید، (جواب مثبت)، در واقع به او میگویید که علت نه گفتن شما، به خاطر این مسئولیتها بوده (جواب منفی). در نهایت هم میگویید که هم به خانواده و هم به کار تعهد دارید (جواب مثبت دوم)، اما از او نیز میخواهید که به شما راهکار نشان دهد.
6) برای افزایش قدرت نه گفتن، جواب نهایی خود را تکرار کنید.
یکی از راههای تقویت هنر نه گفتن، تکرار جواب نهاییتان است. اگر پاسخ شما منفی است و طرف مقابل نیز اصرار میکند، بهترین راه تکرار جواب منفی برای خودتان است. زیرا نه گفتن دوباره، شما کمک میکند تا اولویت و اهمیت موضوع را برای خودتان انتخاب کنید. اگر برای پاسخ منفی خود نیز توضیح بیشتری میدهید، باز نیز جواب قطعی (اگر منفی است) خود را تکرار کنید. این حق شماست که به خواستهای که در توان و تعهد شما نیست، پاسخ منفی ولی مؤدبانه بدهید.
7) نه گفتن را خیلی طول ندهید.
بهتر است وقت را تلف نکنید و فوری نه بگویید. با توجه به طبیعت غیرصریح پیامرسانهای دیجیتال، گاهی نادیده گرفتن پیامهای ناراحت کننده وسوسهبرانگیز است. برای مثال، اگر یکی از مشتریان از شما میخواهد که آخر هفته چند کار اضافی برای او انجام دهید یا دوستی درخواست کردهاست که در اسبابکشی به او کمک کنید، احتمالاً حستان میگوید تا وقتی که بهترین راه نه گفتن را پیدا کنید، دست نگه دارید.
هرقدر بیشتر صبر کنید، فشار بیشتری را نیز حس خواهید کرد. ممکن است تسلیم این فشار شوید و درخواست را بپذیرید. این فشار با فشار روانی جواب ندادن ترکیب میشود و احتمالاً شما را به انجام آن کار وادار خواهد کرد؛ در آن صورت، از انجام آن احساس بدی خواهید داشت.
طبق تجربیات ما، مدتی زمان خواهد برد که با نه گفتن در زمان لازم احساس راحتی کنید. به این زمان به عنوان زمانی که برای به بار نشستن مهارتتان نیاز است، بنگرید. هرقدر بیشتر نه بگویید، کمتر احساسات عجیب همراه با آن را تجربه میکنید. در هر صورت، منافع این کار بر معایب آن برتری دارند.
8) به زبان بدن توجه کنید.
علم شناخت زبان بدن (کلیک کنید)، به شدت در دنیای امروزی کاربردی است و باید به آن توجه شود. جرأت نه گفتن را زمانی به دست میآورید که سر خود را بالا بگیرید و به چشمان شخص مقابل نگاه کنید و به درخواست او به راحتی پاسخ منفی بدهید. همچنین با یادگیری راهکارهای شناخت زبان بدن، میتوانید از زبان بدن دیگران متوجه شوید چه وقت زمان مناسبی برای درخواست کردن از آنهاست و به شما پاسخ مثبت خواهند داد.
9) با یک دلیل محکم طرف مقابلتان را قانع کنید.
درست است که نیاز نیست مسائل شخصی زندگیتان را کامل و جامع به همه توضیح دهید ولی میتوانید با یک جمله دلیل نه گفتن خود را توضیح دهید. سپس پیشنهاد و یا خواسته طرف مقابلتان را رد کنید و او را قانع کنید. این کار در بیشتر موارد، باعث میشود فرد مقابل از شما دلگیر نشود. البته، فراموش نکنید که اصلا نیازی به توضیح بابت تصمیم خود ندارید. اما اگر فرد درخواست کننده، برایتان شخص مهمی است، شاید توضیح دادن راهکاری برای جلب رضایت طرف مقابل باشد.
10) گزینه جایگزین ارائه دهید.
پس از اینکه به پیشنهاد شخص مقابل پاسخ نه میدهید، گزینهی جایگزینی را برای خواستهاش پیدا کنید و این بار شما به او پیشنهاد دهید. اما دقت کنید اگر کسی که باید این پیشنهاد جایگزین را عملی کند، باز هم خود شما هستید، جوانب آن را به خوبی بسنجید تا این بار توسط خودتان به دردسری که از عهدهاش بر نمیآیید دعوت نشوید!
11) از فکر خودخواه شدن نترسید.
شاید پیش خودتان فکر کنید که با نه گفتن به دیگران به فردی خودخواه تبدیل میشوید. فرد خودخواه همیشه به دیگران جواب منفی میدهد و فقط به خودش فکر میکند. به خودتان بگویید که خودخواه نیستید. اگر درخواست غیرمنطقی کسی را رد کردید و او شما را خودخواه خواند، بهتر است رابطهتان را با آن فرد کاهش دهید. با نگاهی به گذشته و تمام جوابهای مثبتی که به دیگران دادهاید، میتوانید بفهمید که خودخواه نیستید.
12) بپذیرید که نمیتوانید همه را در زندگی راضی و خوشحال نگه دارید.
شما نمیتوانید همهی کسانی را که در زندگیتان هستند، راضی و خشنود نگه دارید و باید خط قرمزی برای دیگران قائل شوید. شاید فکر کنید که با نه گفتن و ناامید کردن دیگران، احترام آنها را از دست میدهید، ولی اینگونه نیست. اگر کسی گمان کند شما به همهی خواستههایش جواب مثبت میدهید، شاید بخواهد با خواستههای غیرمنطقی از شما سوءاستفاده کند. به افرادی که واقعاً برایتان مهماند، اهمیت ویژهای بدهید و تلاش کنید آنها را خوشحال نگه دارید.
13) بیش از اندازه عذرخواهی نکنید.
اگر از اینکه نمیتوانید جواب مثبت بدهید، واقعاً ناراحت و متأسف هستید، فقط یک «متأسفم» ساده بگویید. با عذرخواهی بیش از اندازه، عدم قاطعیت و ضعف شما آشکار میشود. در این حالت طرف مقابل تصور میکند با اصرار بیشتر میتواند شما را متقاعد کند و شما نیز با امتناع از انجام درخواست احساس بدتری خواهید داشت. اگر بیش از اندازه عذرخواهی کنید، طرف مقابل تصور میکند که با جواب منفیتان دارید در حقش کار اشتباهی انجام میدهید.
14) حد و مرز تعیین کنید.
اگر علتی برای رد درخواست دیگران داشته باشید راحت تر نه میگویید. البته الزامی برای داشتن دلیل وجود ندارد. علت نه گفتن شما میتواند ساده باشد. مثلاً با عدم پذیرش درخواست طرف مقابل میخواهید حد و مرز خودتان را نشان دهید و این پیام را منتقل کنید که باید حتی به سادهترین مسائل مربوط به شما اهمیت دهد. برای تعیین منطقی این حد و مرزها، نکات زیر را در نظر بگیرید.
دریابید که انجام چه کارهایی برایتان امکانپذیر است و چه کاری را با لذت انجام میدهید. در این حالت با علم به اینکه مهارت نه گفتن چیست حد و مرزهای خود را به دیگران تفهیم کنید. به طور مثال دو روز در پایان هفته دارید و میخواهید برای سفری کوتاه برنامهریزی کنید. در این بین یک از اقوام تماس میگیرد تا برای چند روز به خانه شما بیاید. مسلماً میتوانید این چند روز را از آنها پذیرایی کنید اما ترجیح میدهید همچنان به سفر بروید. بنابراین در این حالت به او جواب منفی میدهید تا بابت ناتوانی خود در نه گفتن آسیب نبینید. مثال دیگر این است که شما کنکور دارید و فقط یک روز در هفته را به تفریح میپردازید. در این موقعیت درخواست دوستان را برای تفریح اضافهتر رد میکنید تا به قوانین تعریف شده خودتان پایبند باشید.
15) مراقب تکنیکهای متقاعدسازی باشید.
معمولاً افراد جواب منفی شما را نمیپذیرند و سعی میکنند که با استفاده از تکنیکهای متقاعدسازی نظرتان را تغییر دهند. آنها معمولاً از ترفندهای مشترکی استفاده میکنند که در پایین به آنها اشاره میکنیم:
یکی از تکنیکها این است که برای رد درخواستشان به شما احساس گناه بدهند. به یاد داشته باشید که چون دوستی برایتان کاری کرده است شما به او بدهکار نیستید زیرا در دوستی به میزان لطف یکدیگر امتیاز نمیدهند و هرکس با توجه به شرایط برای دیگری کارهایی انجام میدهد. اگر پس از کوچکترین لطفی از شما انتظار داشتند و منت محبتهای پیشین را بر سرتان گذاشتند این افراد دوستان واقعی شما نیستند و فقط به دنبال منافع خود میگردند.
تکنیک بعدی آنها این است که درخواستشان را بیش از یک بار بیان میکنند تا شاید با تکرار آن، شما را مجاب به پذیرش خواسته خود کنند. در این حالت امکان دارد به جای تقاضای لطف بزرگ، درخواست کوچکتری را مطرح کنند تا لااقل آن را بپذیرید. در این حالت فراموش نکنید که با توجه به حدود و اولویتهایتان همچنان باید از مهارت نه گفتن استفاده کنید و در برابر خواستههای کوچکتر نیز تسلیم نشوید. به یاد داشته باشید که تمامی این تکنیکها برای مواقعی صدق میکنند که به انجام کاری راضی نیستید و برنامه دیگری برای خود ترتیب دادهاید.
روش بعدی آنها مقایسه شما با دیگران است. به طور مثال میگویند که پیش از شما با شخص دیگری مطرح کردند و او پذیرفته است. در این حالت توضیح دهید که همه یکسان نیستند و این حق را دارید که درخواست آنها را نپذیرید.
16) از طرف مقابل تشکر و قدردانی کنید.
قصد شما این است که بدون از بین بردن روابط، درخواست دیگران را نپذیرید و از طرفی نمیخواهید که بیادب و عصبی به نظر برسید. بنابراین در حین استفاده از مهارت نه گفتن از طرف مقابل بابت این خواسته و اعتمادش به شما تشکر و قدردانی کنید. همچنین برای او آرزوی موفقیت کنید. به طور مثال در سال کنکور، فرصتی برای یادگیری موسیقی ندارید و دوست صمیمی شما پیشنهاد شرکت در کلاس پیانو را میدهد. در این حالت مودبانه توضیح دهید که فرصت این کار را ندارید و تشکر کنید که به شما این پیشنهاد را داده است. در نهایت نیز برای موفقیت او در این زمینه هنری آرزوی موفقیت کنید.
دانشمندان معتقدند که مراقبه بهترین تمرین برای رشد شخصی و افزایش عملکرد خود میباشد. برای اینکه بتوانید خودتان را متحول کنید و پیشرفتهای هیجانی، فکری و حتی معنوی در خود مشاهده کنید، و در عین حال از تمام مزایای مراقبه نیز بهرمند شوید، توصیه ما به شما "دورهی 6 فاز مراقبه" اثر "ویشن لاکیانی" (کلیک کنید)، میباشد که توسط تیم رویالمایند ترجمه و تهیه شده و در اختیار شما قرار داده شده است.
17) احساس ارزشمندی داشته باشید.
یکی از عمدهترین علتهای ضعف در نه گفتن افراد این است که به خود و خواستههایشان اهمیت نمیدهند و خودشان را فرد ارزشمندی نمیدانند. برای جلوگیری از احساس گناه برای جواب منفی، روی افزایش حس ارزشمندی خود کار کنید. در این راستا خوب است که از روشهای زیر بهره ببرید.
نوشتن فهرستی از ویژگیهای مثبت خود.
استفاده از روشهای ذهنآگاهی و گفتن جملههای مثبت به خود.
یافتن علاقهمندیهای و صرف زمان برای آنها.
دوری از مقایسه خود با دیگران.
هدفگذاریهای واقعی.
پیشنهاد ما برای شما: مراقبه یا مدیتیشن فعالیتی است که در آن از تکنیکهای خاصی مانند ذهنآگاهی برای آموزش و تربیت توجه و هشیاری استفاده میشود و ماحصل آن رسیدن به یک حالت ذهنی و عاطفی آرام و پایدار است. برای شروع میتوانید از دورهی پیشرفتهی "دانداپانی" (کلیک کنید)، که در سایت رویالمایند قرار دارد، استفاده کنید. همچنین برای این امر میتوانید از دورهی فوقالعادهی "اسرار مراقبه" (کلیک کنید)، که توسط مجموعهی رویالمایند ترجمه و تهیه شده است، کمک بگیرید.
18) از آموزشها و روانشناسان با کیفیت کمک بگیرید.
نه گفتن مانند هر مهارت دیگری نیاز به آگاهی و آموزش دارد. برای پرورش مهارت نه گفتن باید بتوانیم به خوبی نسبت به ابعاد مختلف آن کمک بگیریم. روانشناسها یکی از مهمترین افرادی هستند که میتوانند کمکمان کنند.
1- تصمیم بگیرید.
یکبار برای همیشه تصمیمتان را بگیرید که به کدام دوستانتان نه بگویید و به کدام یک خیر! به قول معروف «تکلیفتان را با خودتان مشخص کنید» که با چه کسانی میخواهید قاطع باشید و در مقابل درخواستهای چه کسانی انعطاف نشان دهید.
2- همراهی و تقدیر اولیه.
فرض کنید دوستتان میخواهد برای خرید چندین دستگاه کامپیوتر برای راهاندازی یک کافی نت، از شما 20 میلیون تومان پول قرض بگیرد؛ اما شما به هر دلیل نمیخواهید این پول را به او بدهید. ابتدا یک تقدیر و همراهی اولیه با او داشته باشید. مثلاً بگویید: تبریک میگویم. امیدوارم کسب و کارت رونق داشته باشد و خوشحالم از اینکه به فکر راهاندازی کاری افتادهای.
3- گفتن نه و آوردن دلیل.
وقتی تقدیر اولیه را انجام دادید، باید «نه» بگویید و سپس دلیل آن را ذکر کنید: «نه! متأسفانه هم اکنون امکان قرض دادن پول را ندارم. چون پولم را جای دیگری سرمایه گذاری کردهام». البته در این مرحله قرار نیست دروغ بگوییم. مثلاً پول داریم و بگوییم دستم خالی است و ندارم! با این کار نمیتوانید مهارت «نه گفتن» خودتان را بهبود ببخشید. ضمن اینکه یک کار غیراخلاقی به نام «دروغ گفتن» انجام دادهاید.
4- ارائه راهکار به طرف مقابل.
در مرحله آخر در صورتی که راهکاری به ذهنتان میرسد به طرف مقابل بگویید. مثلاً: «امکان قرض دادن پول به تو را ندارم اما اگر جایی نیاز به ضامن داشتی، میتوانی روی من حساب کنی». یا: «خبر دارم که فلان بانک وام راهاندازی کسبوکار میدهد. میخواهی به بانک سری بزنی و اطلاعات بگیری؟» یادتان باشد خجولی و بلد نبودن مهارت نه گفتن، میتواند یکی از موانع موفقیت شما شود…
سخن پایانی:
ممکن است تعدادی از افراد به این علت که درخواستشان را رد کردهاید، با شما درگیر شوند؛ با وجود این، اگر بیادب نبودهاید یا تندی نکردهاید، دلیلی ندارد برای نه گفتن احساس گناه کنید. در هر صورت، شما کارهای مهمی دارید که باید انجام دهید. چه کسی بهتر از شما میداند که چطور باید وقتتان را بگذرانید؟
«نه» کلمهی قدرتمندی است و نباید از نه گفتن در شرایط مناسب بترسید؛ با این حال، بسیاری از افراد جرأت نه گفتن را ندارند. در این مطلب به هنر نه گفتن و اهمیت مهارت نه گفتن در محیط کار پرداختیم، توضیح دادیم چگونه قدرت نه گفتن را پیدا کنیم و چگونه نه بگوییم تا مخالفتمان را مؤدبانه ابزار کنیم. امیدواریم مطالعهی این مطلب برای شما مفید بودهباشد.
دیدگاهها و نظرات خود را با ما و دیگران به اشتراک بگذارید.
آیا راهکار دیگری برای تقویت قدرت "نه" گفتن به ذهنتان میرسد؟
آیا تکنیکهای گفته شده در این مقاله برای شما مؤثر بوده است؟
برای ثبت نظرات خود، به پایین صفحه مراجعه فرمایید.
مهارت "نه" گفتن!
آیا در هنگام "نه" گفتن به دیگران مشکل دارید؟
آیا نمیتوانید بدون احساس گناه به دیگران "نه" بگویید؟
یکی از نشانههای داشتن اعتماد به نفس این است که در صورت لزوم درخواست دیگران را رد کنید. مهارت نه گفتن ازجمله مهارتهای بسیار پراهمیت است و متأسفانه درصد زیادی از مردم در کل دنیا هرگز این قابلیت را در خود پرورش نمیدهند. در حالی که اگر بدانند مهارت نه گفتن چیست، به افرادی قردرتمند، وقتشناس و موفق تبدیل میشوند.
اگر کسی از شما درخواستی داشته باشد و شما با توجه به شرایط و برنامههای خودتان به طرف مقابل بگویید: «نه» یعنی میدانید که مهارت نه گفتن چیست و از آن در مواقع لزوم استفاده میکنید تا مشکلی برای رسیدن به هدفهایتان نداشته باشید. بسیاری از مردم برای «نه گفتن» به دیگران مشکل دارند و نمیتوانند بدون احساس گناه این کار را انجام دهند.
وقتی کسی از آنها خواهشی میکند هرگز او را رد نمیکنند و حتی اگر با دردسر مواجه شوند باز هم آن خدمت را انجام میدهند. اما از آنجایی که هر کاری بهایی دارد بهای پذیرش آن خواهش این است که شخص از برنامه خود عقب میماند و در مدیریت زمان (کلیک کنید)، روزانه خود با مشکلات جدی مواجه میشود. به این ترتیب همواره در انجام امور خودش دچار مشکل میشود و نمیتواند هیچ بهانهای بیاورد زیرا این ضعف خود اوست که نمیداند مهارت نه گفتن چیست.
اگر توان انجام کاری را دارید به این معنا نیست که باید حتماً آن کار را انجام دهید. به طور مثال شما از حیوانات خانگی خوشتان میآید و دوستتان از یک طوطی نگهداری میکند. او در روزهای تعطیل سال که همه در فکر تفریح و استراحت هستند از شما میخواهد که از این طوطی مراقبت کنید تا او با خیال راحت به مسافرت برود. در این حالت اگر این خواهش را بپذیرید، در روزهای تعطیل بهشدت محدود میشوید و نمیتوانید به کارهای دلخواهتان برسید. ولی با نپذیرفتن این خواهش، خود را از محدودیتهای بیمورد رها میکنید.
اما نه گفتن همواره کار راحتی نیست. برای رد درخواست دیگران باید لحن بسیار مؤدبانه داشته باشید و برای نه گفتن با آنها پرخاش نکنید. زیرا هیچ کس از نه شنیدن خوشش نمیآید و اگر لحن مناسبی نداشته باشید در مهارت های برقراری ارتباط خود دچار مشکل میشوید. همچنین تلاش کنید که بعد از استفاده از مهارت نه گفتن دچار عذاب وجدان نشوید. این حق شما است که بدون احساس گناه فعالیتهای دلخواهتان را انتخاب کنید. یادتان باشد که دیگران نباید انتخابهای شما را محدود کنند. در ادامه روشهای تقویت مهارت نه گفتن را بیشتر میآموزیم.
نه گفتن در عین سادگی برای بسیاری از ما کار سختی است. از این رو برای آنکه بهتر دریابید که مهارت نه گفتن چیست برخی از تکنیکهای کاربردی برای تقویت آن را مرور میکنیم. اگر شما نیز ازجمله افرادی هستید که در برابر درخواستهای مکرر دیگران مقاومتی ندارید، این متدها برای شما کاربرد زیادی خواهند داشت.
پیشنهاد ما برای شما: اگر به دنبال تغییر رفتار و عادتهای خود هستید، "دوره عادتهای اتمی" اثر "جیمز کلیر" (کلیک کنید)، که در سایت رویالمایند در اختیار شما قرار داده شده است، را از دست ندهید. در این دورهی شگفتانگیز راههای سادهای به شما آموزش داده خواهند شد، تا روتین روزانهتان را تغییر داده و به موفقیت بیشتری دست پیدا کنید.
1) خود را از قالبهای فرهنگی و اجتماعی خارج کنید.
اولین قدم برای پرورش مهارت نه گفتن باید بازنگری قواعد فرهنگی و اجتماعی حاکم باشد. اول از همه باید بتوانیم کلیشههای حاکم بر جامعه مثل تعارف را مورد بازبینی قرار دهیم و بدانیم که کمک به دیگران به معنی نادیده گرفتن خود و حدومرزهایمان نیست. پس بهتر است به جای دامن زدن به این کلیشهها بر روی حقوق فردی خود تمرکز کنیم.
2) بر روی شناخت خود وقت بگذارید.
به باور من مهمترین رسالت هر فرد در زندگیاش شناخت خود است. اروین یالوم در کتاب «وقتی نیچه گریست» میپرسد: «آیا کاری مقدستر از خودشناسی سراغ دارید؟» من نیز شدیداً با این ایده موافق هستم و باور دارم که کلید شفا و درمان همواره در شناخت از خود نهفته است.
ما باید بتوانیم خود را بشناسیم و بدانیم چه رفتاری را به چه دلیلی انجام میدهیم؛ باید در موقعیتهای مختلف از خود بپرسیم که چرا نمیتوانیم به دیگران نه بگوییم. پاسخ این پرسش دروازههای مهمی را برایمان باز میکند و به ما کمک میکند تا مهارت نه گفتن را در خود پرورش دهیم.
3) بدانید که نمیتوانید همه را راضی نگهدارید.
خیلی اوقات از ترس قضاوت دیگران و در تلاش برای راضی نگه داشتن آنان از نه گفتن میترسیم. با این حال باید بدانیم آنکه در زندگی ما نقش اصلی را بازی میکند خودمان هستیم و نه دیگران. در نهایت این تصمیمات و نظرات و انتخابهای ماست که زندگیمان را میسازند و نه دیگران. از طرف دیگر نیز راضی نگهداشتن همه انسانها هیچگاه ممکن نیست و از محالات است. پس بهتر است به جای تلاش بیهوده برای راضی نگهداشتن دیگران حدومرزهای مشخصی را برای زندگی خود تعیین کنیم و اجازه ندهیم که دیگران زندگی ما را اداره کنند.
4) بدانید که نه گفتن به دیگران حق طبیعی شما است.
خیلی اوقات میترسیم که با نه گفتن به دیگران آنها را ناراحت کنیم. با این حال باید بدانیم که نه گفتن به درخواست دیگران حق طبیعی ما است و به معنی بیارزش شمردن و یا بیعلاقه بودن به دیگران نیست. ما صرفاً یک درخواست را رد میکنیم چرا که میبینم با توجه به شرایط زندگیمان و حد و مرزهایمان توان انجام آن را نداریم. در واقع میتوان دیگران را دوست داشت و محترم شمرد و باز هم به آنها نه گفت.
اگر میخواهید بدانید که چگونه باورها و عواطف شما واقیعت زندگیتان را خلق می کنند، پیشنهاد ما برای شما "دوره ماتریکس الهی" اثر "گرگ بریدن" (کلیک کنید)، میباشد. این دوره، شکافی که میان اسرار دنیای کوانتومی و تجربیات روزمرهی ما وجود دارد، پر میکند.
5) از ترکیب جواب منفی و مثبت برای نه گفتن استفاده کنید.
توضیح دادن علت جواب منفی به شما کمک میکند تا راهحل بهتری پیدا کنید. به عنوان مثال وقتی مدیر یا سرپرست شما میخواهد که در آخر هفته نیز وظایف خود را انجام دهید، ابتدا به او توضیح دهید که تعهداتی را نسبت به خانواده بر عهده دارید، (جواب مثبت)، در واقع به او میگویید که علت نه گفتن شما، به خاطر این مسئولیتها بوده (جواب منفی). در نهایت هم میگویید که هم به خانواده و هم به کار تعهد دارید (جواب مثبت دوم)، اما از او نیز میخواهید که به شما راهکار نشان دهد.
6) برای افزایش قدرت نه گفتن، جواب نهایی خود را تکرار کنید.
یکی از راههای تقویت هنر نه گفتن، تکرار جواب نهاییتان است. اگر پاسخ شما منفی است و طرف مقابل نیز اصرار میکند، بهترین راه تکرار جواب منفی برای خودتان است. زیرا نه گفتن دوباره، شما کمک میکند تا اولویت و اهمیت موضوع را برای خودتان انتخاب کنید. اگر برای پاسخ منفی خود نیز توضیح بیشتری میدهید، باز نیز جواب قطعی (اگر منفی است) خود را تکرار کنید. این حق شماست که به خواستهای که در توان و تعهد شما نیست، پاسخ منفی ولی مؤدبانه بدهید.
7) نه گفتن را خیلی طول ندهید.
بهتر است وقت را تلف نکنید و فوری نه بگویید. با توجه به طبیعت غیرصریح پیامرسانهای دیجیتال، گاهی نادیده گرفتن پیامهای ناراحت کننده وسوسهبرانگیز است. برای مثال، اگر یکی از مشتریان از شما میخواهد که آخر هفته چند کار اضافی برای او انجام دهید یا دوستی درخواست کردهاست که در اسبابکشی به او کمک کنید، احتمالاً حستان میگوید تا وقتی که بهترین راه نه گفتن را پیدا کنید، دست نگه دارید.
هرقدر بیشتر صبر کنید، فشار بیشتری را نیز حس خواهید کرد. ممکن است تسلیم این فشار شوید و درخواست را بپذیرید. این فشار با فشار روانی جواب ندادن ترکیب میشود و احتمالاً شما را به انجام آن کار وادار خواهد کرد؛ در آن صورت، از انجام آن احساس بدی خواهید داشت.
طبق تجربیات ما، مدتی زمان خواهد برد که با نه گفتن در زمان لازم احساس راحتی کنید. به این زمان به عنوان زمانی که برای به بار نشستن مهارتتان نیاز است، بنگرید. هرقدر بیشتر نه بگویید، کمتر احساسات عجیب همراه با آن را تجربه میکنید. در هر صورت، منافع این کار بر معایب آن برتری دارند.
8) به زبان بدن توجه کنید.
علم شناخت زبان بدن (کلیک کنید)، به شدت در دنیای امروزی کاربردی است و باید به آن توجه شود. جرأت نه گفتن را زمانی به دست میآورید که سر خود را بالا بگیرید و به چشمان شخص مقابل نگاه کنید و به درخواست او به راحتی پاسخ منفی بدهید. همچنین با یادگیری راهکارهای شناخت زبان بدن، میتوانید از زبان بدن دیگران متوجه شوید چه وقت زمان مناسبی برای درخواست کردن از آنهاست و به شما پاسخ مثبت خواهند داد.
9) با یک دلیل محکم طرف مقابلتان را قانع کنید.
درست است که نیاز نیست مسائل شخصی زندگیتان را کامل و جامع به همه توضیح دهید ولی میتوانید با یک جمله دلیل نه گفتن خود را توضیح دهید. سپس پیشنهاد و یا خواسته طرف مقابلتان را رد کنید و او را قانع کنید. این کار در بیشتر موارد، باعث میشود فرد مقابل از شما دلگیر نشود. البته، فراموش نکنید که اصلا نیازی به توضیح بابت تصمیم خود ندارید. اما اگر فرد درخواست کننده، برایتان شخص مهمی است، شاید توضیح دادن راهکاری برای جلب رضایت طرف مقابل باشد.
10) گزینه جایگزین ارائه دهید.
پس از اینکه به پیشنهاد شخص مقابل پاسخ نه میدهید، گزینهی جایگزینی را برای خواستهاش پیدا کنید و این بار شما به او پیشنهاد دهید. اما دقت کنید اگر کسی که باید این پیشنهاد جایگزین را عملی کند، باز هم خود شما هستید، جوانب آن را به خوبی بسنجید تا این بار توسط خودتان به دردسری که از عهدهاش بر نمیآیید دعوت نشوید!
11) از فکر خودخواه شدن نترسید.
شاید پیش خودتان فکر کنید که با نه گفتن به دیگران به فردی خودخواه تبدیل میشوید. فرد خودخواه همیشه به دیگران جواب منفی میدهد و فقط به خودش فکر میکند. به خودتان بگویید که خودخواه نیستید. اگر درخواست غیرمنطقی کسی را رد کردید و او شما را خودخواه خواند، بهتر است رابطهتان را با آن فرد کاهش دهید. با نگاهی به گذشته و تمام جوابهای مثبتی که به دیگران دادهاید، میتوانید بفهمید که خودخواه نیستید.
12) بپذیرید که نمیتوانید همه را در زندگی راضی و خوشحال نگه دارید.
شما نمیتوانید همهی کسانی را که در زندگیتان هستند، راضی و خشنود نگه دارید و باید خط قرمزی برای دیگران قائل شوید. شاید فکر کنید که با نه گفتن و ناامید کردن دیگران، احترام آنها را از دست میدهید، ولی اینگونه نیست. اگر کسی گمان کند شما به همهی خواستههایش جواب مثبت میدهید، شاید بخواهد با خواستههای غیرمنطقی از شما سوءاستفاده کند. به افرادی که واقعاً برایتان مهماند، اهمیت ویژهای بدهید و تلاش کنید آنها را خوشحال نگه دارید.
13) بیش از اندازه عذرخواهی نکنید.
اگر از اینکه نمیتوانید جواب مثبت بدهید، واقعاً ناراحت و متأسف هستید، فقط یک «متأسفم» ساده بگویید. با عذرخواهی بیش از اندازه، عدم قاطعیت و ضعف شما آشکار میشود. در این حالت طرف مقابل تصور میکند با اصرار بیشتر میتواند شما را متقاعد کند و شما نیز با امتناع از انجام درخواست احساس بدتری خواهید داشت. اگر بیش از اندازه عذرخواهی کنید، طرف مقابل تصور میکند که با جواب منفیتان دارید در حقش کار اشتباهی انجام میدهید.
14) حد و مرز تعیین کنید.
اگر علتی برای رد درخواست دیگران داشته باشید راحت تر نه میگویید. البته الزامی برای داشتن دلیل وجود ندارد. علت نه گفتن شما میتواند ساده باشد. مثلاً با عدم پذیرش درخواست طرف مقابل میخواهید حد و مرز خودتان را نشان دهید و این پیام را منتقل کنید که باید حتی به سادهترین مسائل مربوط به شما اهمیت دهد. برای تعیین منطقی این حد و مرزها، نکات زیر را در نظر بگیرید.
دریابید که انجام چه کارهایی برایتان امکانپذیر است و چه کاری را با لذت انجام میدهید. در این حالت با علم به اینکه مهارت نه گفتن چیست حد و مرزهای خود را به دیگران تفهیم کنید. به طور مثال دو روز در پایان هفته دارید و میخواهید برای سفری کوتاه برنامهریزی کنید. در این بین یک از اقوام تماس میگیرد تا برای چند روز به خانه شما بیاید. مسلماً میتوانید این چند روز را از آنها پذیرایی کنید اما ترجیح میدهید همچنان به سفر بروید. بنابراین در این حالت به او جواب منفی میدهید تا بابت ناتوانی خود در نه گفتن آسیب نبینید. مثال دیگر این است که شما کنکور دارید و فقط یک روز در هفته را به تفریح میپردازید. در این موقعیت درخواست دوستان را برای تفریح اضافهتر رد میکنید تا به قوانین تعریف شده خودتان پایبند باشید.
15) مراقب تکنیکهای متقاعدسازی باشید.
معمولاً افراد جواب منفی شما را نمیپذیرند و سعی میکنند که با استفاده از تکنیکهای متقاعدسازی نظرتان را تغییر دهند. آنها معمولاً از ترفندهای مشترکی استفاده میکنند که در پایین به آنها اشاره میکنیم:
یکی از تکنیکها این است که برای رد درخواستشان به شما احساس گناه بدهند. به یاد داشته باشید که چون دوستی برایتان کاری کرده است شما به او بدهکار نیستید زیرا در دوستی به میزان لطف یکدیگر امتیاز نمیدهند و هرکس با توجه به شرایط برای دیگری کارهایی انجام میدهد. اگر پس از کوچکترین لطفی از شما انتظار داشتند و منت محبتهای پیشین را بر سرتان گذاشتند این افراد دوستان واقعی شما نیستند و فقط به دنبال منافع خود میگردند.
تکنیک بعدی آنها این است که درخواستشان را بیش از یک بار بیان میکنند تا شاید با تکرار آن، شما را مجاب به پذیرش خواسته خود کنند. در این حالت امکان دارد به جای تقاضای لطف بزرگ، درخواست کوچکتری را مطرح کنند تا لااقل آن را بپذیرید. در این حالت فراموش نکنید که با توجه به حدود و اولویتهایتان همچنان باید از مهارت نه گفتن استفاده کنید و در برابر خواستههای کوچکتر نیز تسلیم نشوید. به یاد داشته باشید که تمامی این تکنیکها برای مواقعی صدق میکنند که به انجام کاری راضی نیستید و برنامه دیگری برای خود ترتیب دادهاید.
روش بعدی آنها مقایسه شما با دیگران است. به طور مثال میگویند که پیش از شما با شخص دیگری مطرح کردند و او پذیرفته است. در این حالت توضیح دهید که همه یکسان نیستند و این حق را دارید که درخواست آنها را نپذیرید.
16) از طرف مقابل تشکر و قدردانی کنید.
قصد شما این است که بدون از بین بردن روابط، درخواست دیگران را نپذیرید و از طرفی نمیخواهید که بیادب و عصبی به نظر برسید. بنابراین در حین استفاده از مهارت نه گفتن از طرف مقابل بابت این خواسته و اعتمادش به شما تشکر و قدردانی کنید. همچنین برای او آرزوی موفقیت کنید. به طور مثال در سال کنکور، فرصتی برای یادگیری موسیقی ندارید و دوست صمیمی شما پیشنهاد شرکت در کلاس پیانو را میدهد. در این حالت مودبانه توضیح دهید که فرصت این کار را ندارید و تشکر کنید که به شما این پیشنهاد را داده است. در نهایت نیز برای موفقیت او در این زمینه هنری آرزوی موفقیت کنید.
دانشمندان معتقدند که مراقبه بهترین تمرین برای رشد شخصی و افزایش عملکرد خود میباشد. برای اینکه بتوانید خودتان را متحول کنید و پیشرفتهای هیجانی، فکری و حتی معنوی در خود مشاهده کنید، و در عین حال از تمام مزایای مراقبه نیز بهرمند شوید، توصیه ما به شما "دورهی 6 فاز مراقبه" اثر "ویشن لاکیانی" (کلیک کنید)، میباشد که توسط تیم رویالمایند ترجمه و تهیه شده و در اختیار شما قرار داده شده است.
17) احساس ارزشمندی داشته باشید.
یکی از عمدهترین علتهای ضعف در نه گفتن افراد این است که به خود و خواستههایشان اهمیت نمیدهند و خودشان را فرد ارزشمندی نمیدانند. برای جلوگیری از احساس گناه برای جواب منفی، روی افزایش حس ارزشمندی خود کار کنید. در این راستا خوب است که از روشهای زیر بهره ببرید.
نوشتن فهرستی از ویژگیهای مثبت خود.
استفاده از روشهای ذهنآگاهی و گفتن جملههای مثبت به خود.
یافتن علاقهمندیهای و صرف زمان برای آنها.
دوری از مقایسه خود با دیگران.
هدفگذاریهای واقعی.
پیشنهاد ما برای شما: مراقبه یا مدیتیشن فعالیتی است که در آن از تکنیکهای خاصی مانند ذهنآگاهی برای آموزش و تربیت توجه و هشیاری استفاده میشود و ماحصل آن رسیدن به یک حالت ذهنی و عاطفی آرام و پایدار است. برای شروع میتوانید از دورهی پیشرفتهی "دانداپانی" (کلیک کنید)، که در سایت رویالمایند قرار دارد، استفاده کنید. همچنین برای این امر میتوانید از دورهی فوقالعادهی "اسرار مراقبه" (کلیک کنید)، که توسط مجموعهی رویالمایند ترجمه و تهیه شده است، کمک بگیرید.
18) از آموزشها و روانشناسان با کیفیت کمک بگیرید.
نه گفتن مانند هر مهارت دیگری نیاز به آگاهی و آموزش دارد. برای پرورش مهارت نه گفتن باید بتوانیم به خوبی نسبت به ابعاد مختلف آن کمک بگیریم. روانشناسها یکی از مهمترین افرادی هستند که میتوانند کمکمان کنند.
1- تصمیم بگیرید.
یکبار برای همیشه تصمیمتان را بگیرید که به کدام دوستانتان نه بگویید و به کدام یک خیر! به قول معروف «تکلیفتان را با خودتان مشخص کنید» که با چه کسانی میخواهید قاطع باشید و در مقابل درخواستهای چه کسانی انعطاف نشان دهید.
2- همراهی و تقدیر اولیه.
فرض کنید دوستتان میخواهد برای خرید چندین دستگاه کامپیوتر برای راهاندازی یک کافی نت، از شما 20 میلیون تومان پول قرض بگیرد؛ اما شما به هر دلیل نمیخواهید این پول را به او بدهید. ابتدا یک تقدیر و همراهی اولیه با او داشته باشید. مثلاً بگویید: تبریک میگویم. امیدوارم کسب و کارت رونق داشته باشد و خوشحالم از اینکه به فکر راهاندازی کاری افتادهای.
3- گفتن نه و آوردن دلیل.
وقتی تقدیر اولیه را انجام دادید، باید «نه» بگویید و سپس دلیل آن را ذکر کنید: «نه! متأسفانه هم اکنون امکان قرض دادن پول را ندارم. چون پولم را جای دیگری سرمایه گذاری کردهام». البته در این مرحله قرار نیست دروغ بگوییم. مثلاً پول داریم و بگوییم دستم خالی است و ندارم! با این کار نمیتوانید مهارت «نه گفتن» خودتان را بهبود ببخشید. ضمن اینکه یک کار غیراخلاقی به نام «دروغ گفتن» انجام دادهاید.
4- ارائه راهکار به طرف مقابل.
در مرحله آخر در صورتی که راهکاری به ذهنتان میرسد به طرف مقابل بگویید. مثلاً: «امکان قرض دادن پول به تو را ندارم اما اگر جایی نیاز به ضامن داشتی، میتوانی روی من حساب کنی». یا: «خبر دارم که فلان بانک وام راهاندازی کسبوکار میدهد. میخواهی به بانک سری بزنی و اطلاعات بگیری؟» یادتان باشد خجولی و بلد نبودن مهارت نه گفتن، میتواند یکی از موانع موفقیت شما شود…
سخن پایانی:
ممکن است تعدادی از افراد به این علت که درخواستشان را رد کردهاید، با شما درگیر شوند؛ با وجود این، اگر بیادب نبودهاید یا تندی نکردهاید، دلیلی ندارد برای نه گفتن احساس گناه کنید. در هر صورت، شما کارهای مهمی دارید که باید انجام دهید. چه کسی بهتر از شما میداند که چطور باید وقتتان را بگذرانید؟
«نه» کلمهی قدرتمندی است و نباید از نه گفتن در شرایط مناسب بترسید؛ با این حال، بسیاری از افراد جرأت نه گفتن را ندارند. در این مطلب به هنر نه گفتن و اهمیت مهارت نه گفتن در محیط کار پرداختیم، توضیح دادیم چگونه قدرت نه گفتن را پیدا کنیم و چگونه نه بگوییم تا مخالفتمان را مؤدبانه ابزار کنیم. امیدواریم مطالعهی این مطلب برای شما مفید بودهباشد.
دیدگاهها و نظرات خود را با ما و دیگران به اشتراک بگذارید.
آیا راهکار دیگری برای تقویت قدرت "نه" گفتن به ذهنتان میرسد؟
آیا تکنیکهای گفته شده در این مقاله برای شما مؤثر بوده است؟
برای ثبت نظرات خود، به پایین صفحه مراجعه فرمایید.